Skip to main content

Charles Darwin Biography in hindi | Charles Darwin life in hindi | Who was Charles Darwin? | What is theory of evolution ||



              рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди


          рдиाрдо:  рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рд░ॉрдмрд░्рдЯ рдбाрд░्рд╡िрди
   
          рдЬрди्рдо рддिрдеि:  12 рдлрд░рд╡рд░ी 1809

          рд╕्рдеाрди: рд╢ाрд░ूреЫрдмрд░ी,рд╢ोрд░ोрдкрд╢рд░

          рдкिрддा:  рд░ॉрдмрд░्рдЯ рд╡ाрд░िंрдЧ рдбाрд░्рд╡िрди

          рдоृрдд्рдпु:  19 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1882
    
          рд╕्рдеाрди:   рдбॉрди,рдХैंрдЯ

          рдпोрдЧрджाрди:  рде्рдпोрд░ी рдСрдл рдЗрд╡ोрд▓्рдпूрд╢рди


  рдЬрди्рдо рдФрд░ рдкрд░िрд╡ाрд░:

                       рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо  рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рд░ॉрдмрд░्рдЯ рдбाрд░्рд╡िрди рдеा рдФрд░ рдЙрдирдХा рдЬрди्рдо 12 рдлрд░рд╡рд░ी,1809 рдХो рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб рдХे рд╢рд░ूреЫрдмрд░ी,рд╢ोрд░ोрдкрд╢рд░ рдХे рдПрдХ рдзрдиी рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा।  рдЙрдирдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рд░ॉрдмрд░्рдЯ  рд╡ाрд░िंрдЧ рдбाрд░्рд╡िрди рдеा рдЬो рдПрдХ рд╕рдлрд▓ рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХी рдоां рдХा рдиाрдо рд╕ुрдЬाрдиा рд╡ेрдЬ рд╡ुрдб рдеा।
рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди рдХी рдЙрдо्рд░ рдЬрдм рдорд╣рдЬ 8 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдеी рдЙрд╕ी рд╕рдордп рдЙрдирдХी рдоां рдХा рджेрд╣ांрдд рд╣ो рдЧрдпा рдеा।рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЙрдирдХे рд▓ाрд▓рди рдкाрд▓рди рдХी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдЙрдирдХे рдкिрддा рдФрд░ рдЙрдирдХी рдмрдб़ी рдмрд╣рди рдиे рдЙрдаाрдИ।
                   
   рдмрдЪрдкрди:

                    рдЕрдкрдиी рдЖрдд्рдоाрдХрдеा рдоें рдбाрд░्рд╡िрди рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдХि рдорд╣реЫ 8 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рд╡рд╣ рдХीрдЯ рдкрддंрдЧों рдХो рдЬрдоा рдХрд░рдиे рдоें рдмрд╣ुрдд  рд░ुрдЪि рджिрдЦाрддे рдеे।
рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╡рд╣  рдЬीрд╡िрдд рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдоृрдд्рдпु рдХीрдб़ों рдХो рдЬрдоा рдХрд░рддे рдеे рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдирдХी рдмрд╣рди рдиे рдЙрди्рд╣ें рдмрддाрдпा рдеा рдХि рдХेрд╡рд▓ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХे рд▓िрдП рдХीрдб़ों рдХो рдоाрд░рдиा рдаीрдХ рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै।  рдмрдб़े рд╣ोрдиे рдкрд░ рднी рджुрд░्рд▓рдн рдХीрдб़ों рдХे рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдЦрдд्рдо рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ।  рдХीрдЯ рдкрддंрдЧों рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдирдХी рд░ुрдЪि рдФрд░ рдк्рд░ेрдо рдХो рджрд░्рд╢ाрддी рдПрдХ рд░ोрдЪрдХ рдШрдЯрдиा рдХा рдЬिрдХ्рд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рдЖрдд्рдордХрдеा рдоें рдХिрдпा рд╣ै рдХि рдмрдЪрдкрди рдоें рдЙрди्рд╣ें рдПрдХ рд╣ी рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рддीрди рджुрд░्рд▓рдн рдХी рджिрдЦ рдЬाрдП рд╣ाрд▓ рдоें рдЗрди рдХीрдЯों рдХो рдирд╣ीं рджेрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЭрдЯ рд╕े рдХीрдЯो рдХो рдЕрдкрдиे рджोрдиों рд╣ाрдеों рдоें рдкрдХрдб़ рддीрд╕рд░े рдХीрдЯ рдХो рдЬрд▓्рджрдмाрдЬी рдоें рдоुंрд╣ рдоें рджрдмा рд▓िрдпा рддрднी рдоुंрд╣ рд╡ाрд▓े рдХीрдЯ рдХे рд╢рд░ीрд░ рд╕े рдХोрдИ рддीрдЦा рдж्рд░рд╡ рдиिрдХрд▓ा рдХाрд░рдг рд╕े рдоुंрд╣ рд╡ाрд▓ा рдХीрдЯ  рд░ुрдХрдиा рдкрдб़ा рдФрд░ рд╡рд╣ рднाрдЧ рдЧрдпा।
рдХीрдЯ рдкрддंрдЧों рдХे рдЬрдоा рдХрд░рдиे рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЙрди्рд╣ें рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЦрдиिрдЬ рдкрджाрд░्рдеों рдХो рдЬрдоा рдХрд░рдиे рд░рд╕ाрдпрди рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рдордЬेрджाрд░ рдк्рд░рдпोрдЧों рдХो  рдХрд░рдиे рдоें рдЦूрдм рдореЫा рдЖрддा рдеा।


 рд╢िрдХ्рд╖ा:

                     рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдХे рдкिрддा рдЙрди्рд╣े рдЕрдкрдиी рддрд░рд╣ рдПрдХ рд╕рдлрд▓ рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдмрдиाрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे рдкрд░ рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдеोреЬे рдиाрдЬुрдХ рдоिрдЬाреЫ рдХे рдЗंрд╕ाрди рдеे। 16 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдЬрдм рдЖрдпुрд░्рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рдкрдв़ाрдИ рдХे рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рдПрдбिрдирдмрд░ा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рднेрдЬा рдЧрдпा рддो рд╡рд╣ाँ рдкрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджो рджрд░्рджрдиाрдХ рдСрдкрд░ेрд╢рди рдХो рдЕрдкрдиी рдЖंрдЦों рд╕े рджेрдЦा рджрд░्рджрдиाрдХ рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕ рд╕рдордп рддрдХ рд╢рд▓्рдп рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рд╡ाрд▓े рдорд░ीрдЬों рдХो рдмेрд╣ोрд╢ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрд╕ी рднी рддрд░рд╣ рдХी рджрд╡ा рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрддा рдеा рдФрд░ рд╣ोрд╢ो рд╣рд╡ाрд╕ рдоें рдЙрдирдХा рдСрдкрд░ेрд╢рди рдХिрдпा рдЬाрддा рдеा рдЬो рдмрдб़ा рдкीреЬाрджाрдпрдХ рд╣ोрддा рдеा। рдЗрди рджो рдСрдкрд░ेрд╢рди рдХो рджेрдЦ рдХрд░ рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдиे рдЕрдкрдиे рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдмрдирдиे рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдд्рдпाрдЧ рджिрдпा 1828 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдбिрдирдмрд░ो рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЫोрдб़ рджिрдпा рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХी рдкреЭाрдИ рдХे рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рдХैंрдм्рд░िрдЬ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рднेрдЬ рджिрдпा рдЧрдпा।  рдХैंрдм्рд░िрдЬ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЬाрдХрд░ рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрд╖рдп рдоें рд╕िрд░्рдл рдЗрддрдиा рд╣ी рдз्рдпाрди рджिрдпा рдХि рд╡рд╣ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ो рдЬाрдПं рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдбिрдЧ्рд░ी рдоिрд▓ рдЬाрдП। рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдЕрдкрдиी рдЖрдз्рдпाрдд्рдорд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХी рдкрдв़ाрдИ рдХे рджौрд░ाрди рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХॉрд▓ेрдЬ рдХे рд╡рдирд╕्рдкрддि рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рднूрдЧрд░्рдн рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рд╢िрдХ्рд╖рдХों рд╕े рджोрд╕्рддी рдХрд░ рд▓ी рдеी। 

  рдЬीрд╡рди рдоें рдирдпा рдоोреЬ:

                       рдЭ्рд╕ी рддрд░рд╣ рд╡рдХ्рдд рдЧुрдЬрд░рддा рдЧрдпा рдФрд░ 1831 рдоें рдЙрдирдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдПрдХ рдмрдб़ा рдлैрд╕рд▓ा рд▓ेрдиे рдХा рдоौрдХा рдЖрдпा рдЗрд╕ी рд╕ाрд▓ 'рдПрдЪрдПрдордПрд╕ рдмीрдЧрд▓' рдиाрдо рдХे рд╕рдоुрдж्рд░ी рдЬрд╣ाрдЬ рдХो рджुрдиिрдпा рдХी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдпाрдд्рд░ा рдкрд░ рдЬाрдиा рдеा, рдЬिрд╕рдоें рдПрдХ рдк्рд░рдХृрддि рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдеी рдпрд╣ рдкूрд░ा рд╕рдлрд░ рдХैрдк्рдЯрди рдлिрдЬрд░ॉрдп рдХी рджेрдЦ рд░ेрдЦ рдоें рдкूрд░ा рд╣ोрдиा рдеा।
рдЗрд╕ी рдХाрдо рдХे рд▓िрдП рдХैंрдм्рд░िрдЬ рдХे рдЗрдирдХे рджो рджोрд╕्рддों рдиे рдЗрд╕ рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдХा рдиाрдо рд╕ुрдЭाрдпा рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди рдХो 5 рд╕ाрд▓ рдХे рдЗрд╕ рд▓ंрдмे рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕рдлрд░ рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рдоिрд▓ा।
рд╢ुрд░ू рдоें рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдХे рдкिрддा рдЗрд╕ рд▓ंрдмे рд╕рдлрд░ рдкрд░ рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे рдХो рднेрдЬрдиे рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рдеे рдкрд░ рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдХी реЫिрдж рдХे рдЖрдЧे рдЙрди्рд╣ें рдЭुрдХрдиा рдкрдб़ा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे рдХो рдЗрд╕ рд▓ंрдмे рд╕рдлрд░ рдкрд░ рдЬाрдиे рдХी рдЗрдЬाрдЬрдд рджे рджी।
рдЗрд╕ рдЬрд╣ाрдЬ рдоें рд╕рд╡ाрд░ рд╕рднी рд▓ोрдЧों рдХो рдЕрдкрдиी рдЕрдкрдиी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░िрдпां рд╕ौंрдкी рдЧрдИ рдеी рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди рдХा рдХाрдо рдеा рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдк्рд░рдЬाрддि рдХे рдЬीрд╡ो рдХा рдЬीрд╡ाрд╢्рдо рдпाрдиी рдлॉрд╕िрд▓ рдЗрдХрдЯ्рдаा рдХрд░рдиा।
рдЗрд╕ рд╕рдлрд░ рдХे рджौрд░ाрди рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдиे рджुрдиिрдпा рдХे рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдЬीрд╡ो рдХे рдмाрд░े рдоें рдЦूрдм рддрдЬुрд░्рдмा рдХिрдпा।
рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдиेрдХ рд╡िрд▓ुрдк्рдд рдЬीрд╡ों рдХे  рдЕрд╡рд╢ेрд╖ рдЬрдоा рдХिрдП рдФрд░ рдЗрди рдЕрд╡рд╢ेрд╖ों рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдЬीрд╡िрдд рдЬीрд╡ो рд╕े рддुрд▓рдиा рдХी। 
рдЧाрд▓ाрдкैрдЧोрд╕ рдж्рд╡ीрдк рд╕рдоूрд╣ рдкрд░ рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдХрдЫुрдУं,рдЗрдЧुрдиाрдУं рдФрд░ рдк्рд░рд╡ाрд▓ों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा।
рдЗрди рдЬीрд╡ рдЬंрддुрдУं рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдмрдб़ा рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ। рдпрд╣ाँ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрддрдиा рдмрдб़ा рдХрдЫुрдЖ рджेрдЦा рдЬिрд╕ рдкрд░ рд╡рд╣ рдЦुрдж рд╕рд╡ाрд░ рд╣ो рдЧрдП।
рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдиे рдЬрдм рдПрдХ рдж्рд╡ीрдк рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдЬंрддुрдУं рдХी рддुрд▓рдиा рджूрд╕рд░े рдж्рд╡ीрдк рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдЬंрддुрдУं рд╕े рдХी рддो  рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкाрдпा рдХि рдпрд╣ рдпे рдЬीрд╡ рдЖрдХाрд░,рд░ंрдЧ рдФрд░ рдмрдиाрд╡рдЯ рдоें рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рд╕े рдХाрдлी рдЕрд▓рдЧ рдеे।рдЕрдкрдиे рдЗрди्рд╣ीं рдЕрдиुрднрд╡ों рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░  рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдХो рдЕрдкрдиा рд╡िрдХाрд╕рд╡ाрдж рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд рдкेрд╢ рдХрд░рдиे рдоें рдорджрдж рдоिрд▓ी рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд╕ рд▓ंрдмे рд╕рдлрд░ рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдХो рдЕрдкрдиी рдХिрддाрдм 'рд╡ॉрдПрдЬ рдСрдл рдмिрдЧрд▓' рдоें рднी рд▓िрдЦा рд╣ै।


 рдирдП рд╕िрдж्рдзांрдд рдХी рд░рдЪрдиा:

                       рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди рдХा рдпрд╣ рд╕рдлрд░ 1831 рд╕े 1836 рддрдХ рдЪрд▓ा। рдЕрдкрдиे рдЗрд╕ рд▓ंрдмे рд╕рдлрд░ рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдЕрдиुрднрд╡ों рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдЧрд╣рди рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рддрдеा рдеॉрдорд╕ рд░ॉрдмрд░्рдЯ рдоाрд▓्рдерд╕ рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрдХрд░  рдбाрд░्рд╡िрди рдиे 'рде्рдпोрд░ी рдСрдл рдЗрд╡ोрд▓्рдпूрд╢рди' рдХी рд░рдЪрдиा рддो рдЕрдкрдиे рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдоें  рдХрд░ рд▓ी рдкрд░ рдЙрдирдХा рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдмाрдЗрдмрд▓ рдоें рдЙрд▓्рд▓ेрдЦिрдд рдмाрддों рд╕े рдоेрд▓ рдирд╣ीं рдЦाрддे рдеे рдФрд░ рдЙрд╕ рджौрд░ рдоें  рдпूрд░ोрдк рддрдеा рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб рдХ  рд╕рдоाрдЬ рдоें рдмाрдЗрдмрд▓ рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдХोрдИ рднी рд╕िрдж्рдзांрдд рд╕्рд╡ीрдХाрд░्рдп рдирд╣ीं рдеा рдпрд╣ां рддрдХ рдХि рджंрдбрдиीрдп рдеा।  рдЗрди्рд╣ीं рд╕ंрднाрд╡рдиाрдУं рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे 20 рд╡рд░्рд╖ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕рдордп рддрдХ рдЕрдкрдиा рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдирд╣ीं рдХрд░рд╡ाрдпा।

 рд╡िрд╡ाрд╣:

                              рдЗрд╕ी  рджрд░рдоिрдпाрди рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдФрд░ рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рдкрд╣рд▓ुрдУं рдкрд░ рдХाрдлी рд╕ोрдЪ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे 1839 рдИреж рдоें рдРрдо्рдоा рд╡ेрдЬрд╡ुрдб  рдиाрдордХ рдорд╣िрд▓ा рд╕े рд╡िрд╡ाрд╣ рдХрд░ рд▓िрдпा।


      рд╕िрдж्рдзांрдд рдХा рдк्рд░рдХाрд╢рди:

                      1858 рдХे рдЖрд╕рдкाрд╕ 'рдЕрд▓्рдл्рд░ेрдб рд░рд╕ेрд▓ рд╡ाрд▓ेрд╕' рдиाрдордХ рдПрдХ рдк्рд░рдХृрддि рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдиे рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди рдХो рдПрдХ рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦा рдЬिрд╕рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡िрдХाрд╕рд╡ाрдж рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрдкрдиी рд╡ैрд╕ी рд╣ी рд░ाрдп рдЬाрд╣िрд░ рдХी рдЬैрд╕ी рд░ाрдп рдбाрд░्рд╡िрди рдХी рдеी। рдбाрд░्рд╡िрди рдФрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдиे 1858 рдоें рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ूрдк рд╕े рдЕрдкрдиा рд░िрд╕рд░्рдЪ рдкेрдкрд░ рдкेрд╢ рдХिрдпा।рдЗрд╕рдХे рдмाрдж 1859 рдоें рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдкुрд╕्рддрдХ 'рдж рдУрд░िрдЬिрди рдСрдл рд╕्рдкीрд╢ीрдЬ рдмाрдп рдиेрдЪुрд░рд▓ рд╕ेрд▓ेрдХ्рд╢рди' рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рд╡ाрдИ।  рдХिрд╕ рдХिрддाрдм рдХा рдкрд╣рд▓ा рдПрдбिрд╢рди рдЫрдкрддे рд╣ी рдмिрдХ рдЧрдпा। рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рдЬрдоा рдирдоूрдиों рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рд╕рдмूрдд рджिрдпा рдХि рдЖрдЬ рдХे рдЬीрд╡ो рдХे рдЕрдиेрдХ рд░ूрдк рдХिрд╕ी рдПрдХ рд╣ी рдкूрд░्рд╡рдЬ рд╕े рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдП рд╣ैं।
рдбाрд░्рд╡िрди рдиे рдпрд╣ рднी рдмрддाрдпा рдХि рдЬीрд╡рди рдХे рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдоें рдХेрд╡рд▓ рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдЬीрд╡ рд╣ी рдЬीрд╡िрдд рд░рд╣ рдкाрддे рд╣ैं рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдорд░ рдЬाрддे рд╣ैं। рд╡рд╣ рдЗрд╕ рдирддीрдЬे рдкрд░ рдкрд╣ुंрдЪे рдХि рдПрдХ рд╣ी рдкूрд░्рд╡рдЬ рд╕े рдкैрджा рд╣ुрдП рдЬीрд╡ рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдХे рдк्рд░рднाрд╡ рд╕े рдзीрд░े-рдзीрд░े рдмрджрд▓рддे рдЧрдП рдФрд░ рдЖрдЬ рдХी рд╢рдХ्рд▓ рдоें рдЖ рдЧрдП। рдЗрд╕ рдХिрддाрдм рдХे рдЫрдкрддे рд╣ी рддрд╣рд▓рдХा рдордЪ рдЧрдпा рдХ्рдпों рдХे рдЗрд╕рдоें рдЬीрд╡ो рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЪрд▓ी рдЖ рд░рд╣ी рдзाрд░्рдоिрдХ рдоाрди्рдпрддाрдУं рдХा рдЦрдг्рдбрди рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा рд╣ाрд▓ांрдХि рдмाрдж рдоें рдЗрд╕ рдХिрддाрдм рдоें рджрд░्рдЬ рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХे  рдмрдб़े рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рдЧрдпा рдеा।

      рдкрд░िрд╡рд░्рддрдирд╢ीрд▓ рд╡िрдЬ्рдЮाрди:

                  рдЬैрд╕ा рдХि рд╣рдо рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕्рд╡рдпं 'рде्рдпोрд░ी рдСрдл рдЗрд╡ोрд▓्рдпूрд╢рди' рдХो рдлॉрд▓ो рдХрд░рддा рд╣ै рдпाрдиी рдЬрдм рдХोрдИ рдирдпा рдФрд░ рдЬ्рдпाрджा рдмेрд╣рддрд░ рд╕िрдж्рдзांрдд рдХिрд╕ी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдкेрд╢ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдкुрд░ाрдиे рд╕िрдж्рдзांрдд рдХो рд╡िрд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рджेрддा рд╣ै। рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдХрдИ рдРрд╕े рдмрдб़े рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рднी рдоौрдЬूрдж рд╣ै рдЬो рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдбाрд░्рд╡िрди рдХी рдЗрд╕ рде्рдпोрд░ी рд╕े рд╣рдЯрдХрд░ рдЕрдкрдиी рд░ाрдп рд░рдЦрддे рд╣ैं рдФрд░ рдбाрд░्рд╡िрди рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд рд╕े рд╕рд╣рдордд рдирд╣ीं рд╣ै।
         
 рдЕрдм рддрдХ рдЕрдкрдиी рд╕рдд्рдпрддा рдкрд░ рдЕрдбिрдЧ рд╕िрдж्рдзांрдд:

                     рдиिрд░ंрддрд░ рдкрд░िрд╡рд░्рддрдирд╢ीрд▓ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рдЬрд╣ां рдирдП рд╕िрдж्рдзांрдд рдкुрд░ाрдиे рд╕िрдж्рдзांрддों рдХो рд╡िрд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рд╡рд╣ीं  рдбाрд░्рд╡िрди рдХा рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд 150 рд╕ाрд▓ों рд╕े рднी рдЬ्рдпाрджा рд╕рдордп рд╕े рдЯिрдХा рд╣ै рдФрд░ рдХрдм рддрдХ рдЯिрдХा рд░рд╣рддा рд╣ै рд╕рдордп рдХे рдЧрд░्рдн рдоें рдЫुрдкा рд╣ै।
                

рдбाрд░्рд╡िрди рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдоुрдЦ्рдп рдХिрддाрдмें:

                      рдбाрд░्рд╡िрди рдиे рдХрдИ рдФрд░ рдХिрддाрдмें рдЬैрд╕े 'рдж рд╡ेрд░िрдПрд╢рди рдСрдл рдПрдиिрдорд▓्рд╕ рдПंрдб рдк्рд▓ांрдЯ्рд╕ рдЕंрдбрд░ рдбोрдоेрд╕्рдЯिрдХेрд╢рди', 'рдж рдкाрд╡рд░ рдСрдл рдоूрд╡рдоेंрдЯ рдЗрди рдк्рд▓ांрдЯ्рд╕' рдФрд░ 'рдбिрд╕ेंрдЯ рдСрдл рдоैрди' рдЖрджि рд▓िрдЦी рд╣ै рдЬो рдХाрдлी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै

рдоृрдд्рдпु:

                      рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиा рдкूрд░ा рдЬीрд╡рди рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░ рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдЗрд╕ рдорд╣ाрди рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдХा 19 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1882 рдХो рдбॉрди,рдХैंрдЯ рдоें рджेрд╣ांрдд рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рдЗрди्рд╣ें рд╡ेрд╕्рдЯ рдоिрдиिрд╕्рдЯрд░ рдПрд╡ा рдоें рд╕рд░ рдЖрдЗрдЬ़рдХ рди्рдпूрдЯрди рдХि рдХрдм्рд░ рдХे рдХрд░ीрдм рд╣ी рджрдлрди рдХिрдпा рдЧрдпा।

Comments

Popular Post

рдЕрд▓-реЩ्рд╡ाрд░िреЫ्рдоी рдХा рдЬीрд╡рди | рдЕрд▓-реЩ्рд╡ाрд░िреЫ्рдоी рдХौрди рдеे? | Al-Khwarizmi Biography in Hindi | Who was Al-Khwarizmi? Father of Algebra |

                  рдЕрд▓-реЩ्рд╡ाрд░िреЫ्рдоी            рдиाрдо: рдЕрд▓-реЩ्рд╡ाрд░िреЫ्рдоी                        рдЬрди्рдо: 780 рдИреж, рдЙреЫрдмेрдХिрд╕्рддाрди                 рдоुрдЦ्рдп рдпोрдЧрджाрди: рдЕрд▓рдЬेрдм्рд░ा рдХे рдЬрдирдХ,рдЕрд▓рдЧोрд░िрджрдо рдХे рдк्рд░рдердо рдЙрдкрдпोрдЧрдХрд░्рддा              рдоृрдд्рдпु: 850 рдИреж рдЬрди्рдо:                   рдЕрд▓-реЩ्рд╡ाрд░िреЫ्рдоी рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо рдоुрд╣рдо्рдордж рдЗрдм्рди рдоूрд╕ा  рдЕрд▓-реЩ्рд╡ाрд░िреЫ्рдоी рдеा। рдпрд╣ рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╕्рд╡рд░्рдг рдпुрдЧ рдХे рдорд╣ाрди рдЧрдгिрддрдЬ्рдЮ,рдЦрдЧोрд▓рд╡िрдж,рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдФрд░ рднूрдЧोрд▓рд╡ेрдд्рддा рдеे। рдЗрд╕ рдорд╣ाрди рдЧрдгिрддрдЬ्рдЮ рдХा рдЬрди्рдо 780 рдИреж рдоें рдПрд╢िрдпा рдХे рдмीрдЪ рд╕्рдеिрдд рдПрдХ рджेрд╢ рдЙрдЬ़्рдмेрдХिрд╕्рддाрди рдХे рдПрдХ рдк्рд░ांрдд  рдЦ्рд╡ाрд░िрдЬ्рдо рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдХाрд░्рдпрдХ्рд╖ेрдд्рд░:                  рдЙрдирдХे рдЬीрд╡рди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдЬाрдирдХाрд░ी рддो рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдирд╣ीं рд╣ै рд╣рдоें рдЗрддрдиी рдЬाрдирдХाрд░ी рдЬрд░ूрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै рдХि рд╡рд╣ 9 рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдоें рд╣ी рдмрдЧрджाрдж рдЖрдП рдеे। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдмрдЧрджाрдж рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдмрдб़े рдЗрд╕...

рдХрд▓्рдкрдиा рдЪाрд╡рд▓ा рдХौрди рдеी? | рдХрд▓्рдкрдиा рдЪाрд╡рд▓ा рдХा рдЬीрд╡рди рдкрд░िрдЪрдп ||

                                                                                         рдХрд▓्рдкрдиा рдЪाрд╡рд▓ा рдмрдЪрдкрди рддрдеा рд╢िрдХ्рд╖ा: рдЕрдкрдиे рдХрд░ीрдмी рд░िрд╢्рддेрджाрд░ों рдФрд░ рджोрд╕्рддों рдХे рдмीрдЪ рдоोंрдЯू рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдХрд▓्рдкрдиा рдЪाрд╡рд▓ा рдХा рдЬрди्рдо 1 рдЬुрд▓ाрдИ 1961 рдХो рд╣рд░िрдпाрдгा рдХे рдХрд░рдиाрд▓ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा рдЗрдирдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдмрдиाрд░рд╕ी рд▓ाрд▓ рдЪाрд╡рд▓ा рд╣ै рдФрд░ рдЗрдирдХी рдоां рдХा рдиाрдо рд╕ंрдпोрдЧिрддा рдЪाрд╡рд▓ा рд╣ै। рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рд╕्рдХूрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдЯैрдЧोрд░ рдмाрд▓ рдиिрдХेрддрди рд╕्рдХूрд▓ рдХрд░рдиाрд▓ рд╕े рдкूрд░ी рдХी рдПрдпрд░ोрдиॉрдЯिрдХрд▓ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдоें рдмैрдЪрд▓рд░ рдСрдл рд╕ाрдЗंрд╕ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдкंрдЬाрдм рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдХॉрд▓ेрдЬ рд╕े рд▓ी рдФрд░ рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдПрдпрд░ोрд╕्рдкेрд╕ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░्рд╕ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдЯेрдХ्рд╕рд╕ рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рд╕े рд╣ाрд╕िрд▓ рдХी  рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЗрди्рд╣ोंрдиे рдоाрд╕्рдЯрд░्рд╕ рдХी рджूрд╕рд░ी рдбिрдЧ्рд░ी рдФрд░ рдПрдпрд░ोрд╕्рдкेрд╕ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдоें рдкीрдПрдЪрдбी рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдХॉрд▓ोрд░ैрдбो рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी।...

Aristotle Biography | Aristotle Biography in hindi | рдЕрд░рд╕्рддू рдХी рдЬीрд╡рдиी | рдЕрд░рд╕्рддू рдХी рдЬीрд╡рди рдЧाрдеा |

                                                      рдЕрд░рд╕्рддू рдХी рдЬीрд╡рди рдЧाрдеा                                                                      рдЕрд░рд╕्рддू        рдкрд░िрдЪрдп :               рдЕрд░рд╕्рддू рдХो рдЬीрд╡ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдк्рд░ाрдгीрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рдкिрддा рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै; рд╡рд╣ рдк्рд░ाрдЪीрди рдЧ्рд░ीрд╕ рдоें рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рдХाрд▓ рдХे рджौрд░ाрди рдПрдХ рдпूрдиाрдиी рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдФрд░ рдкॉрд▓ीрдоैрде рдеे। рдк्рд▓ेрдЯो рдЙрдирдХे рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдеे। рдЙрдирдХे рд▓ेрдЦрди рдоें рднौрддिрдХी, рдЬीрд╡ рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдк्рд░ाрдгीрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рддрдд्рд╡рдоीрдоांрд╕ा, рддрд░्рдХрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рдиैрддिрдХрддा, рд╕ौंрджрд░्рдпрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рдХрд╡िрддा, рд░ंрдЧрдоंрдЪ, рд╕ंрдЧीрдд, рднाрд╖рдгрдХрд▓ा, рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди, рднाрд╖ा рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░, рд░ाрдЬрдиीрддि, рдоौрд╕рдо рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рднूрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рд╕рд╣िрдд рдХрдИ рд╡िрд╖рдп рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं। рдЕрд░рд╕्рддू рдиे рдЙрдирд╕े рдкрд╣рд▓े рдоौрдЬूрдж рд╡िрднिрди्рди ...

What is Uttar Bodhi Mudra ? | What are the Benefits of Bodhi Mudra? ||

                                                        рдЙрдд्рддрд░ рдмोрдзि  рдоुрдж्рд░ा  рдХ्рдпा  рд╣ै ? рдЗрд╕ рдоुрдж्рд░ा рдХा рдиाрдо рд╣ै " рдЙрдд्рддрд░рдмोрдзि рдоुрдж्рд░ा " । рддो рдЪрд▓िрдП рдЕрдм рд╣рдо рдЗрд╕ рдоुрдж्рд░ा рдХे рдмाрд░े рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирддे рд╣ैं। Section 1: рдЙрдд्рддрд░рдмोрдзि рдоुрдж्рд░ा рдХो рдЖрдк рд╣ाрдеों рдХे рдЙрдкрдпोрдЧ рд╕े рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдоुрдж्рд░ा рдоें рдЖрдкрдХे рдЕंрдЧूрдаे рдХी рдЬрдб़ рдХे рд╕ाрде рдЙрди рдЙंрдЧрд▓िрдпों рдХो рдоिрд▓ाрдПंрдЧे рдЬो рдЙँрдЧрд▓ी рдХे рдЕंрддिрдо рдлрд▓ंрдЧ рдХे реШрд░ीрдм рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЗрд╕ рдоुрдж्рд░ा рдХो рд╡िрдзिрдпों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рд╣рдоाрд░े рд╢рд░ीрд░ , рдорди , рдФрд░ рдЖрдд्рдоा рдоें рд╕ुрдЦ рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХी рдПрдХ рд╕्рдеिрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддी рд╣ै। Section 2: рдЙрдд्рддрд░рдмोрдзि рдоुрдж्рд░ा рдХрд░рдиे рд╕े рд╣рдоें рдХрдИ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдоाрдирд╕िрдХ рд▓ाрдн рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЬैрд╕े- 1.      рддрдиाрд╡ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг : рдпрд╣ рдоुрдж्рд░ा рддрдиाрд╡ рдХो рдХрдо рдХрд░рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдХрд░рддी рд╣ै рдФрд░ рд╢ांрддि рдФрд░ рд╢ांрддि рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рддी рд╣ै। 2.   ...